بمبئی (مومبای) با میزبانی از جاذبه های گردشگری متنوع و رنگارنگ، مقصد محبوبی برای آشنایی گردشگران بین المللی با تاریخ و فرهنگ هند است.

شاید جاذبه‌های تاریخی این شهر به پای دیگر شهرهای هندوستان نرسد اما تنوع دیگر جاذبه‌های دیدنی بمبئی کمبود جاذبه‌های تاریخی آن را جبران می‌کند. می‌توان در بمبئی هر چیزی، از سواحل زیبا برای پیک‌نیک گرفته تا بالیوود، را پیدا کرد. بمبئی شهری درهم‌فشرده با مکان‌هایی است که هر گردشگری را به وجد می‌آورد.

فهرست جاهای دیدنی بمبئی

• دروازه هند
• ساختمان های تاریخی
• منطقه هنری کالا گودا
• تالاب بانگانگا
• ماهالاکشمی دوبی گات
• داباوالا
• حاجی علی
• بازارهای بمبئی
• بالیوود
• زاغه نشین داراوی
• غارهای الفانتا
• سواحل جوهو و مارین درایو
• ایستگاه راه آهن چاتراپاتی شیواجی
• کلیسای مونت مری
• هتل تاج محل
• موزه دکتر بائو داجی لاد
• پارک ملی سانجای گاندی
• گذرگاه کولابا
• معبد بابولنات

این مقاله به بررسی مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری بمبئی هند می‌پردازد:

۱. دروازه هند

مشهورترین یادمان تاریخی بمبئی دروازه‌ هند است که در سال ۱۹۲۴ به مناسبت دیدار شاه جرج پنجم و ملکه مِری از این شهر ساخته شد. به‌علاوه، اینجا همان مکانی است که آخرین ارتش بریتانیا از آن خارج شد و با این کار پایان حکومت خود بر هندوستان در سال ۱۹۴۷ و استقلال این کشور را اعلام کرد.

دروازه‌ هند اولین جاذبه‌ای است که گردشگران به هنگام ورود به بمبئی با قایق مشاهده می‌کنند. اینجا مکانی محبوب برای شروع گردش‌ در بمبئی است. این روزها حال و هوای اطراف دروازه‌ هند با وجود دست‌فروشان فراوان که مشغول فروش هر چیزی هستند، از بادکنک گرفته تا چای هندی، شبیه به یک سیرک است.

۲. ساختمان های تاریخی

بمبئی دارای برخی از ساختمان‌های تاریخی است که می‌توان در آن‌ها به تحسین معماری ظریف استعماری پرداخت.

برخی از بهترین ساختمان‌ها در بمبئی شامل ایستگاه راه‌آهن چاتراپاتی شیواجی (Chhatrapati Shivaji)، موزه‌ شاه شیواجی (موزه‌ی شاهزاده‌ی ولز سابق) با سبک معماری گوتیک، منطقه‌ی هنری کالا گودا (Kala Ghoda)، دادگاه عالی بمبئی و ساختمان‌های باغ دایره‌ای شکل هورنیمان (Horniman) می‌شوند.

مشخصه‌ی اصلی میدان هورنیمان باغ‌های بزرگ آن است که محل مناسبی برای فرار از شلوغی شهر محسوب می‌شوند. می‌توان برای یک گشت تاریخی در قرن هجدهم نیز سری به دهکده‌ی کوتاچیوادی (Khotachiwadi) زد.

۳. منطقه هنری کالا گودا

کالا گودا در زبان هندی به معنای «اسب سیاه» است و به مجسمه‌ای اشاره دارد که زمانی در اینجا به‌عنوان مرکز فرهنگی مومبای قرار داشت. این باریکه‌ی هلالی شکل میزبان برترین گالری‌های هنری و موزه‌های مومبای است. اینجا همچنین پر از فضاهای فرهنگی نظیر برخی از گالری‌های شگفت‌انگیز خیابانی است.

در اطراف این منطقه برای تفریح قدم بزنید اما حتماً از گالری معتبر جهانگیر نیز دیدن کنید. انجمن کالا گودا هرساله در ماه فوریه میزبان فستیوالی ۹ روزه است که در نوع خود شگفت‌انگیز محسوب می‌شود.

۴. تالاب بانگانگا

تالاب بانگانگا (Banganga) قدیمی‌ترین منطقه‌ی مسکونی در بمبئی است و فرصت بی‌نظیری برای غرق شدن در تاریخ این شهر به شمار می‌آید. حتی بسیاری از مردم بمبئی نیز با این تالاب آشنا نیستند. این تالاب مقدس با یک خیابان باریک با معابد، خانه‌ها و مسافرخانه‌های مذهبی احاطه شده است.

هندوها معتقدند که راه رفتن در اطراف این تالاب دارای اثرات شگرف تذهیب نفس است. بد نیست تا لحظاتی از سفر خود را به نشستن بر روی پله‌های این تالاب و تماشای زندگی روزانه در اطراف آن اختصاص دهید.

۵. ماهالاکشمی دوبی گات

این رختشوی‌خانه‌ی عظیم روباز فرصتی فراموش‌نشدنی برای تماشای داخل شهر را فراهم می‌کند. رخت‌های کثیف از سراسر بمبئی به اینجا آورده شده و با زحمت فراوان به دست رخت‌شوهای ماهالاکشمی دوبی گات (Mahalaxmi Dhobi Ghat) شسته می‌شوند.

در اینجا می‌توان بی‌نهایت بند رخت مشاهده کرد. هزاران رخت‌شو هرروزه ساعت‌هایی طولانی را بر روی زانوهای خود سپری کرده و مشغول شستن رخت‌ها در آب همراه با مواد شوینده هستند. آن‌ها با دست چرک و کثیفی را از هرکدام از رخت‌ها می‌زدایند.

۶. داباوالا

داباوالا (Dabbawala) به فردی گفته می‌شود که ظرفی را با خود حمل می‌کند؛ این واژه به هزاران مردی اطلاق می‌شود که روزانه مسئول جابجایی و رساندن حدود ۲۰۰,۰۰۰ ظرف نهار از غذای تازه به دست کارمندان شهر هستند. این مفهوم خاص به‌منظور تأمین نیازهای حاکمان بریتانیایی شکل گرفت. بااین‌حال، فرهنگ داباوالا همچنان زنده بوده و مشغول خدمات‌دهی به تاجرانی است که نمی‌توانند برای نهار به خانه بروند.

۷. حاجی علی

بنای باشکوه حاجی علی هم یک مسجد و هم یک معبد است. این بنا در سال ۱۴۳۱ به دست تاجر ثروتمند مسلمان پیر حاجی علی شاه بخاری ساخته شد. او پس از سفر خود به مکه تحت تأثیر قرار گرفت و باقی عمر خود را تغییر داد. مقبره‌ی حاجی علی نیز در این بنا نگهداری می‌شود. درگاه حاجی علی که در وسط اقیانوس قرار دارد، تنها در زمان پایین بود مد و از طریق یک مسیر باریک به طول ۴۵۰ متر در دسترس است.

۸. بازارهای بمبئی

از بازارهای خیابانی رنگارنگ فراوان که به گذرگاه کولابا (Colaba) ختم می‌شوند تا بازار چور (Chor)، موسوم به بازار دزدها، بمبئی پر از مکان‌های جذاب برای خرید خیابانی است.

برای خرید سوغاتی‌های جذاب در گذرگاه کولابا توقف کنید، در خیابان لینکینگ (Linking) به سراغ خرید کفش‌ها و لباس‌های ارزان بروید، راهی کوچه‌های باریک بازار چور به‌منظور یافتن اشیاء عتیقه و خوراکی‌های تازه و ادویه شوید و درنهایت از معماری بازار کرافورد (Crawford) لذت ببرید.

۹. بالیوود

بمبئی مرکز صنعت فیلم‌سازی هند، موسوم به بالیوود، است. سینمای اروس (Eros) با معماری باشکوه آن در مجاورت ایستگاه راه‌آهن چِرچ‌ گیت (Churchgate)، مکانی ایده‌آل برای تماشای یک فیلم بالیوودی است.

به‌علاوه امکان همراه شدن با یک تور گردشگری به‌منظور رفتن به دل صحنه‌های فیلم‌برداری در شهر نیز وجود دارد. اگر هم ترجیح می‌دهید به‌جای تماشای یک فیلم هندی، در آن حضور بیابید، این امکان نیز برای شما مهیا است.

۱۰. زاغه نشین داراوی

بمبئی به خاطر داشتن بزرگ‌ترین زاغه‌نشین آسیا، داراوی (Dharavi)، بدنام است. امکان همراه شدن با یک تور گردشگری به‌منظور دیدار از داخل این زاغه‌نشین وجود دارد. بااین‌حال، بسیاری از مردم به دلایل اخلاقی از این کار سر باز می‌زنند، زیرا آن‌ها معتقدند که این کار به گسترش صنعت «گردشگری فقر» کمک می‌کند.

بااین‌حال، واقعیت کاملاً متفاوت است. این تورها بسیار آموزنده هستند و کلیشه‌ها و تعصبات منفی در ذهن ما نسبت به مردم این مناطق را از بین می‌برند. داراوی منطقه‌ای پرجمعیت و پر از صنایع کوچک است و امکان مشاهده‌ی یک تولیدکننده در این منطقه وجود دارد. اقلامی که در این منطقه تولید می‌شوند عمدتاً پارچه و چرم هستند.

۱۱. غارهای الفانتا

اگرچه آن‌ها به‌هیچ‌وجه در حد و اندازه‌های غارهای مشهور آجانتا (Ajanta) و اِلورا (Ellora) در ایالت ماهاراشترا نیستند اما غارهای سنگی و باستانی الِفانتا (Elephanta) در جزیره‌ای به همین نام، ارزش تماشا کردن در هنگام اقامت چندروزه در بمبئی را دارند.

این غارها به دو گروه اختصاص دارد؛ بودائی‌ها و هندوها. بخش اعظم این غار وقف خدای شیوا شده است و از سال ۱۹۸۷ تا به امروز در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. در این غار تندیس‌ها و آثار هنری شگفت‌انگیزی نگهداری می‌شود.

از مقابل دروازه‌ هند سوار بر قایقی شده و راهی اینجا شوید. اگر به دنبال کمی ماجراجویی بیشتر هستید، غارهای بودائی بیشتری در پارک ملی سانجای گاندی (Sanjay Gandhi) در حومه‌های شمالی بمبئی وجود دارد.

۱۲. سواحل جوهو و مارین درایو

در انتهای یک روز شلوغ، همراه با مردم محلی در سواحل جوهو (Juhu) و مارین درایو (Marine Drive) به استراحت پرداخته و شاهد غروب خورشید باشید.

اگر احساس ماجراجویی می‌کنید، می‌توانید به سراغ امتحان خوراکی‌های لذیذی بروید که از سوی دست‌فروشان فراوان و دوره‌گرد در اطراف سواحل عرضه می‌شوند. بل پوری (bhel puri)، پانی پوری (pani puri) و پاو باجی (pav bhaji) از محبوب‌ترین خوراکی‌های عرضه‌شده در سواحل بمبئی هستند.

۱۳. ایستگاه راه آهن چاتراپاتی شیواجی

ایستگاه راه‌آهن چاتراپاتی شیواجی، به‌عنوان مشهورترین ایستگاه راه‌آهن کشور و یکی از نمادهای شاخص بمبئی، یکی از بهترین مکان‌ها برای تماشای گذشته و حال این شهر است. این اثر ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو پر از تاریخ غنی و نمادهایی از معماری اصیل سبک ویکتوریا گوتیک همراه با سبک‌های معماری هندی است.

چاتراپاتی شیواجی در زمره‌ی شلوغ‌ترین ایستگاه‌های راه‌آهن در کشور قرار دارد و نقشی حیاتی در زندگی روزمره‌ی شهروندان بمبئی ایفا می‌کند.

۱۴. کلیسای مونت مری

کلیسای مونت مِری (Mount Mary) که بر فراز تپه‌ای کوچک و مشرف به دریای عرب در منطقه‌ی بندرا وِست (Bandra West) قرار دارد، یکی از تاریخی‌ترین کلیساهای بمبئی است. اولین ساختمان این کلیسا در حوالی سال ۱۵۷۰ میلادی ساخته شد و سپس در سال ۱۶۴۰ و بار دیگر در سال ۱۷۶۰ مورد مرمت قرار گرفت.

این کلیسا برای مدت تقریباً ۴۵۰ سال، نام خود را به‌عنوان یکی از مراکز حیاتی منطقه‌ی بندرا تثبیت کرد. درحالی‌که سازه‌ی کنونی کلیسا بیش از یک‌صد سال قدمت دارد، گفته می‌شود که مجسمه‌ی حضرت مریم موجود در آن در قرن شانزدهم میلادی به دست پرتغالی‌ها به هند آورده شده است.

۱۵. هتل تاج محل

هیچ سفری به مومبای بدون گذراندن اندکی وقت در هتل تاریخی و شگرف تاج‌ محل کامل نمی‌شود. به مدت ۲۰ سال، گنبد خاص این بنا اولین نشانه‌ی آشکار از بندر بمبئی بود تا اینکه این نماد جای خود را به دروازه‌ی مشهور هند داد. این هتلِ رو به دریای عرب در سال ۱۹۰۳ به دست صنعتگر مشهور و پیشگام هندی، جمشیدجی تاتا، ساخته شد و حالا در زمره‌ی مشهورترین بناهای کشور قرار دارد.

۱۶. موزه دکتر بائو داجی لاد

موزه‌ی دکتر بائو داجی لاد (Bhau Daji Lad)، قدیمی‌ترین موزه در بمبئی است و یکی از برترین جاذبه‌های گردشگری شهر، در صورت تمایل شما برای دیدار از یک موزه، محسوب می‌شود.

این موزه در سال ۱۸۵۵ و در دوران استعمار بریتانیا بر هندوستان ساخته شد و حالا مکانی برای نمایش تاریخ شهر و زندگی روزمره‌ی مردم بمبئی از طریق کلکسیونی حیرت‌انگیز از آثار ظریف سفالی متعلق به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. این موزه با گسترش مداوم کلکسیون آثار هنر معاصر و دیگر آثاری که تاریخ و فرهنگ بمبئی را به نمایش می‌گذارند، مکانی است که هر گردشگری باید از آن دیدن کند.

۱۷. پارک ملی سانجای گاندی

پارک ملی سانجای گاندی به‌عنوان بزرگ‌ترین پارک جهان در حاشیه‌ی بمبئی قرار دارد و یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های شهر به شمار می‌آید. این پارک جنگلی انبوه سالانه میزبان دو میلیون گردشگر است و یکی از پربازدیدترین پارک‌های آسیا محسوب می‌شود.

این پارک ملی در میان مردم محلی به ریه‌های شهر معروف است؛ زیرا فضای جنگلی این پارک بیشتر آلودگی هوای این شهر را جذب می‌کند. سانجای گاندی که پیش‌تر به پارک ملی بوریوالی (Borivali) شهرت داشت، خانه‌ای برای گیاهان و جانوران متنوع نظیر جمعیت ببرهای ساکن در این منطقه است.

اگر هنوز تحت تأثیر قرار نگرفته‌اید، باید بدانید که این پارک خانه‌ی غارهای باستانی کانری (Kanheri) نیز است. این غارها شامل ۱۰۹ معبد در دل کوه هستند که به قرن اول پیش از میلاد تعلق دارند. گفته می‌شود این غارها زمانی معبد بودائیان هندی برای مراقبه و مطالعه بوده‌اند.

۱۸. گذرگاه کولابا

گذرگاه تاریخی و مشهور کولابا با غرفه‌های خیابانی فروش وسایلی چون زیورآلات و لباس‌های ارزان‌قیمت و کتاب‌های دست‌دوم، بدون شک تجربه‌ای منحصربه‌فرد از بمبئی است که نباید آن را از دست داد. از کافه‌ها و رستوران‌هایی که حال و هوای سراسر کشور در آن‌ها موج میزند تا مغازه‌های تاریخی که وسایل عجیب‌وغریب به فروش می‌رسانند، در گذرگاه کولابا چیزهای فراوانی برای تماشا به چشم می‌خورد.

۱۹. معبد بابولنات

این معبد باستانی در میان قدیمی‌ترین معابد شهر قرار دارد. بابولنات (Babulnath) که وقف خدای شیوا از مکتب هندو شده، به قرن دوازدهم میلادی تعلق دارد و به دست حاکم محلی، بیما (Bhima)، ساخته شده است.

بااین‌حال، این معبد در طول سال‌ها به حال خود رها شد و سرانجام به زیر خاک رفت اما در قرن هجدهم میلادی دوباره کشف شد. بازسازی این معبد از اواخر دهه‌ی اول قرن نوزدهم میلادی در دستور کار قرار گرفت.