هندوستان سرزمینی شگفت‌انگیز برای مذاهب مختلف است. مردم این کشور در سراسر سال فستیوال‌های مذهبی مختص به خود را با مسالمت و آرامش برگزار می‌کنند. در واقع رویدادهای مذهبی بخش عمده‌ی فستیوال‌های هندوستان را در برمی‌گیرند.

 

 

هند سرزمین فستیوال‌ها است؛ جایی که مردم از مذاهب مختلف در صلح و آرامش در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. تنوع گسترده‌ی فستیوال‌های جشن گرفته‌شده در هند حکایت از غنای فرهنگی و سنتی این کشور دارد. هرساله فستیوال‌های متعددی در هند جشن گرفته می‌شوند که در این مقاله به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است. درحالی‌که این مراسم در سراسر سال جریان دارند، حدفاصل بین اکتبر تا ژانويه زمانی است که هندوستان در پرشورترین حالت خود به سر می‌برد.

دیوالی، فستیوال بزرگ نورها

دیوالی یکی از مهم‌ترین فستیوال‌های هندوها در این کشور است که هرساله در ماه اکتبر همراه نمایش‌های گوناگون و به شکل باشکوهی جشن گرفته می‌شود. در طول فستیوال نورها، خانه‌ها با فانوس‌های سفالی، شمع و برگ‌های درخت آشوکا تزئین می‌شوند. مردم لباس‌های نو به تن کرده، در نیایش خانوادگی شرکت می‌کنند، ترقه می‌زنند و به دوستان، آشنایان و همسایگان شیرینی می‌دهند. در این ایام بازارها رونق می‌گیرند و در همه‌جا مراسم آتش‌بازی برپا است.

هولی، فستیوال پرشور رنگ‌ ها

هولی، فستیوال رنگ‌ها، یکی از معروف‌ترین جشنواره‌های هند است که با شور و حالی عجیب در ماه مارس در سراسر کشور برگزار می‌شود. در عید هولی، مردم یک خرمن بزرگ آتش برپا می‌کنند و به رقص و آواز در اطراف آن می‌پردازند. در این روز، مردم در فضای باز به دورهم جمع می‌شوند و به یکدیگر رنگ‌های خشک و تر می‌پاشند. برخی از آن‌ها این رنگ‌ها را داخل تفنگ‌های آب‌پاش یا بادکنک ریخته و به‌سوی هم پرتاب می‌کنند.

دوسهرا، گواهی پیروزی خیر بر شر

دوسِهرا (Dussehra) نیز یکی دیگر از فستیوال‌های مشهور هندی است. دوسهرا به مناسبت مرگ شاه خبیث، راوانا (Ravana)، به دست خدای راما (Rama)، به شیوه‌های مختلف در سراسر هند جشن گرفته می‌شود. مردم در ماه اکتبر در همه‌جا به مدت ۱۰ روز اقدام به بازطراحی صحنه‌های این نبرد می‌کنند. دوسهرا با مراسم سوزاندن تمثال‌هایی از راوانا به اوج خود می‌رسد.

ناواراتری، ۹ روز روزه داری، عبادت و پرستش

فستیوال ناواراتری (Navaratri) به شیوه‌های مختلفی از سوی مردم هند جشن گرفته می‌شود. این فستیوال ۹ روزه در «گجرات» نویدبخش آمدن شب‌هایی پرشور و حال همراه با رقص‌های پرانرژی است. مردم در این ایام لباس‌های زیبا، رنگارنگ و سنتی به تن می‌کنند و فضای همه‌جا زیبا و پرطراوت می‌شود. فستیوال ناواراتری در ماه سپتامبر قدرت الهه‌ی آمبا (Amba) به ۹ شیوه‌ی متفاوت را گرامی می‌دارد.

دورگا پوجا، فستیوال خوشبختی، نیکی و صمیمیت

یکی از بزرگ‌ترین فستیوال‌های هندوها، دورگا پوجا (Durga Puja) است که به‌طور ویژه از سوی بنگالی‌های سراسر هند برگزار می‌شود. این فستیوال ده‌روزه از روزه‌داری گرفته تا جشن و عبادت الهه‌ی دورگا با آوازهای سنتی، رقص و نمایش همراه است. در این ایام مجسمه‌های بزرگ و زیبایی از دورگا ساخته شده و در مکان‌های مخصوص قرار داده می‌شود. مردم در این فستیوال در ماه اکتبر لباس‌های سنتی به تن کرده و برای جشن و عبادت به این مکان‌ها می‌روند.

کریشنا جانماشتامی، تولد قادر شر

کریشنا جانماشتامی (Krishna Janmashtami) از مهم‌ترین فستیوال‌های مذهبی هند به شمار می‌آید. مراسم جانماشتامی در ماه اوت در شهرهای ماتورا (Mathura) و ورینداوان (Vrindavan) بسیار محبوب است. مردم در این ایام روزه می‌گیرند و پس از تاریک شدن هوا افطار می‌کنند. دیدار از معابد، عبادت، رقص و آوازخوانی در نیمه‌شب، بخشی از مراسم تولد خدای کریشنا است. بچه‌های کوچک اغلب به‌مانند کریشنا در این روز لباس به تن می‌کنند. در این روز زندگی کریشنا در داخل معابد به تصویر کشیده می‌شود.

گانش چاتورتی، ۱۱ روز احترام به خدای گانشا

گانِش چاتورتی (Ganesh Chaturthi) دیگر فستیوال مذهبی مهم در هندوستان است که در قالب جشنواره‌ای ۱۰ روزه در ماه سپتامبر برگزار می‌شود. در این روز مجسمه‌های بزرگی از خدای گانشا در خانه‌ها و مکان‌های عمومی قرار می‌گیرد. هندوها در صبح و عصر به عبادت خدای خود در این ایام می‌پردازند. روز آخر، روز ویسارجان (Visarjan)، غوطه‌وری مجسمه‌ی گانشا در آب، است. مراسم فرهنگی از جمله آوازخوانی، رقص و نمایش در این ایام برگزار می‌شود. می‌توان در این مدت در همه‌جای هند چادرهای ارائه‌ی خدمات پزشکی رایگان و اهدای خون را مشاهده کرد.

عید فطر، جشن شیرینی ها و خوراکی های مجلل

عید فطر یکی از مهم‌ترین فستیوال‌های هندوستان برای جامعه‌ی مسلمان این کشور است. مردم در این روز بهترین لباس‌های خود را به تن کرده، در نماز عید فطر در صبح این روز حضور یافته و سپس به دیدار دوستان و اقوام می‌روند. آن‌ها به یکدیگر شیرینی تعارف می‌کنند و کودکان نیز در این روز عیدی می‌گیرند.

گوروپوراب، اجتماع مذهبی همراه با سرودخوانی

گوروپوراب (Gurupurab) فستیوالی محبوب در میان جامعه‌ی سیک‌های اهل هند در ماه نوامبر است. در طول این فستیوال زندگی و آموزه‌های گوروها، معلمان و راهنمایان سیک‌ها، مورد احترام قرار می‌گیرد و غذاهای این جامعه در معابد سیک‌ها بین مردم پخش می‌شود. کارا پراساد (Karah Prasad) از جمله غذاهای محبوب این ایام است. مردم در خلال این فستیوال اجتماعات مذهبی برگزار کرده و اقدام به سرودخوانی می‌کنند. آن‌ها خانه‌های خود را با چراغ‌ها و شمع‌ها روشن کرده و برای جشن گرفتن گوروپوراب ترقه می‌ترکانند.

راکشا باندهان، روز استحکام پیوند خویشاوندی

راکشا باندهان (Raksha Bandhan) از جمله فستیوال‌های محبوب هندوها در ماه اوت به شمار می‌آید. در این ایام پیوند میان برادران و خواهران مستحکم می‌شود. خواهرها دعای آرتی (Aarti) را به‌جای آورده و یک ریسمان مقدس را به مچ دست برادر خود بسته و برای وی آرزوی سلامت می‌کنند. برادرها نیز عهد می‌بندند که از خواهر خود محافظت کنند.

بیهو، فستیوال رقص، موسیقی و خنده

بیهو (Bihu) از جمله فستیوال‌های محبوب هندی است که در شمال شرق این کشور برگزار می‌شود و زمان برداشت محصول در ایالت آسام را گرامی می‌دارد. مردان و زنان جوان در طول این فستیوال یک‌ماهه لباس‌های سنتی به تن کرده و در روستاها رقص بیهو انجام می‌دهند. در خلال جشن‌های بیهو در اواسط ماه آوریل، هیاهوی فراوانی در شمال این کشور برپا است.

همیس، نواهای دل انگیز و لباس های رنگارنگ

همیس (Hemis) یک فستیوال مذهبی دوروزه است که به مناسبت سالگرد تولد رهبر معنوی و بنیان‌گذار شاخه‌ی تانتریک (Tantric) آیین بودائی در تبت برگزار می‌شود. این فستیوال سالانه در ماه جولای بازدیدکنندگان داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب می‌کند. کشیش‌ها همراه با موسیقی سنتی نواخته‌شده با سنج، طبل و شیپور مراسم رقص را به‌جای می‌آورند. همیس یکی از فستیوال‌های منحصربه‌فرد است که راهبان رقصنده در آن لباس‌هایی زیبا به تن کرده و ماسک به صورت می‌زنند.

اونام، استقبال از ماهابالی بزرگ

اونام (Onam) در میان فستیوال‌های مهم هندوستان برای استقبال از شاه ماهابالی (Mahabali) افسانه‌ای قرار دارد. مردم در این ایام لباس‌های سنتی به تن کرده، خانه‌های خود را با گل آراسته و آماده‌ی یک میهمانی مفصل با ۱۳ نوع غذا می‌شوند. این فستیوال در اولین روز سپتامبر شاهد رویدادهایی چون مسابقه‌ی قایق‌سواری با قایق‌هایی شبیه به مار، رقص و اجتماع پولیکالی (Pulikali) است. در طول این اجتماع مردم لباس‌هایی شبیه به ببر و شکارچی به تن می‌کنند.

پونگال، فستیوال شکرگزاری از طبیعت

این فستیوال چهارروزه‌ی برداشت محصول در جنوب هند، به‌منظور شکرگزاری از طبیعت در اولین برداشت سال برگزار می‌شود. مردم غذاهای مخصوص ایام پونگال (Pongal) را تهیه کرده و لباس‌های سنتی خود را به تن می‌کنند. برپا کردن خرمن‌های آتش، رقص، مسابقه‌ی میان احشام و پخش شیرینی و خوراکی‌های خوشمزه از بخش‌های دیگر این فستیوال هستند. خانه‌ها در طول این ایام در اواسط ژانویه با گلبرگ، آردهای رنگی و گل‌های ساخته‌شده از جنس برنج آراسته می‌شوند.

عید پاک، گرامیداشت رستاخیز مسیح

عید پاک نیز به‌مانند دیگر فستیوال‌ها، با شور و حال خاصی در بخش‌های مختلف هندوستان برگزار می‌شود. مراسم عید پاک در فصل بهار (۲۱ آوریل) در هندوستان به خاطر تزئینات رنگارنگ فراوان، رقص و نمایش، سرو انواع کیک و آذین‌بندی خیابان‌ها با فانوس‌ها، کاملاً متفاوت است.

بایساکی، سنت های غنی و شکوفایی فرهنگی

بایساکی (Baisakhi) عمدتاً فستیوالی است که از سوی جامعه‌ی سیک‌های پنجاب در هند و سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. این فستیوال آمدن فصل برداشت محصول را جشن می‌گیرد. سیک‌ها، بایساکی را همراه با شور و اشتیاق فراوان و رقص‌های فولکلور برگزار می‌کنند. بایساکی یک فستیوال مهم مذهبی در هندوستان است و روزی است که دهمین گورو از فرقه‌ی سیک‌ها، گورو گوبیند سینگ (Guru Gobind Singh)، سنگ بنای فرمان خالصه (Khalsa) در سال ۱۶۹۹ را بنا نهاد.

ماکار سانکرانتی، سال نوی هندوها

ماکار سانکرانتی (Makar Sankranti) سال جدید اصلی برای هندی‌های شمال و سیک‌های این کشور است که در روز چهاردهم ژانویه، درست یک روز پس از فستیوال رنگارنگ لوهری (Lohri)، برگزار می‌شود. در این روز، پرستش خدا به‌منظور آمرزیده شدن از سوی وی در سال جدید در دستور کار قرار می‌گیرد. ماکار سانکرانتی نویدبخش پایان زمستان و شروع بهار و آغاز فصل کشاورزی است. این ایام با چرخه‌های خورشیدی هماهنگ شده و با دیگر فستیوال‌های هندوها که منطبق با چرخه‌های قمری هستند، تفاوت دارد. مردم در این روز بادبادک به آسمان می‌فرستند و خوراکی‌های خوشمزه میان یکدیگر تقسیم می‌کنند. مردم گجرات این فستیوال را با نام اوتارایان (Uttarayan) جشن می‌گیرند.

ماها شیواراتری، پرستش خدای شیوا

این فستیوال هندی که به خدای شیوا اختصاص داده شده است، شور و شوق عظیمی را در میان پیروان این خدا برپا می‌کند. ماها شیواراتری (Maha Shivaratri) اهمیت فراوانی در اساطیر هندو دارد و در چهاردهمین روز از ماه فالگونا (Phalguna) برگزار می‌شود. بر طبق یک باور سنتی، تمامی پیروان شیوا در این روز رستگار شده و گناهانشان پاک می‌شود. این فستیوال همچنین برای زنان مجرد و متأهل به‌منظور دعا برای خوشبختی اهمیت ویژه‌ای دارد.

بسنت پانچامی، نویدبخش آمدن فصل بهار

بسنت پانچامی (Basant Panchmi) در ماه‌های ژانویه و فوریه برگزار شده و مخصوص خدای ساراسواتی (Saraswati) است. این روز برای محققان و دانشجویانی که خدای دانش را می‌پرستند، اهمیت ویژه‌ای دارد. بسنت پانچامی به‌طور گسترده در ایالت‌های بنگال غربی، آسام، اودیشا، پنجاب و هاریانا برگزار می‌شود. مردم در راجستان دسته‌های گل یاسمن به خدایان هدیه می‌کنند و در ایالت پنجاب آشپزخانه‌های سرو غذای رایگان برپا می‌شود. این فستیوال همچنین نویدبخش آمدن فصل بهار است.

ماهاویر جایانتی، روز تولد خدای فرقه جین

ماهاویر جانما کالیاناک (Mahavir Janma Kalyanak) روزی مهم برای مردم از فرقه‌ی جین (Jain) است؛ زیرا در این روز خدای ماهاویر متولد می‌شود. در این روز مجسمه‌ی خدای ماهاویر با شیر و گُل شسته می‌شود. مردم به یاد وی یک اجتماع بزرگ خیابانی ترتیب داده و مجسمه‌ی خدای ماهاویر را بر روی دست حمل می‌کنند.